درز انقطاع چیست؟

اهمیت درز انقطاع

1.جلوگیری از آسیب‌های ناشی از برخورد ساختمان‌ها: درز انقطاع به عنوان حائلی بین دو ساختمان عمل می‌کند و از انتقال نیروهای ضربه‌ای بین آن‌ها جلوگیری می‌کند.

2.کاهش خسارات زلزله: این فاصله باعث می‌شود که انرژی ناشی از ارتعاشات زلزله بین دو ساختمان مجاور منتقل نشود و به این ترتیب، آسیب کلی کاهش یابد.

3.حفظ ایمنی سازه: طراحی مناسب درز انقطاع، احتمال ترک‌خوردگی، شکست یا تخریب کامل ساختمان را به حداقل می‌رساند.

4.رعایت استانداردها: رعایت درز انقطاع در ساختمان‌ها، به‌ویژه در مناطق با خطر لرزه‌خیزی بالا، طبق آیین‌نامه‌های ملی و بین‌المللی الزامی است.

فرمول محاسبه درز انقطاع

بر اساس استانداردهای طراحی لرزه‌ای مانند آیین‌نامه 2800 ایران، مقدار درز انقطاع با توجه به ارتفاع ساختمان‌ها و نوع سازه مشخص می‌شود.

فرمول کلی محاسبه درز انقطاع برای دو ساختمان مجاور به صورت زیر است:

که در آن:

D مقدار درز انقطاع (به متر)

δ1  تغییر مکان جانبی حداکثر ساختمان اول (به متر)

δ2  تغییر مکان جانبی حداکثر ساختمان دوم (به متر)

توضیحات:

اگر یکی از ساختمان‌ها فاقد طراحی لرزه‌ای باشد (مانند ساختمان‌های قدیمی)، کل مقدار تغییر مکان جانبی ساختمان مجاور (δ1) به‌عنوان درز انقطاع در نظر گرفته می‌شود.

مقدار تغییر مکان جانبی (δ) از تحلیل‌های دینامیکی یا استاتیکی سازه به دست می‌آید و به سختی سازه، نوع خاک و شدت زلزله بستگی دارد.

حداقل مقدار درز انقطاع در آیین‌نامه 2800 ایران:

طبق این آیین‌نامه، مقدار درز انقطاع باید حداقل برابر با مقدار تغییر مکان جانبی نسبی طبقات باشد و نباید از 1 سانتیمتر به ازای هر 10 متر ارتفاع ساختمان کمتر باشد.

استانداردهای بین‌المللی مرتبط:

1.ASCE 7-16 (استاندارد طراحی ساختمان آمریکا): بر لزوم تعبیه درز انقطاع متناسب با تغییر مکان جانبی سازه‌ها تأکید دارد.

2.Eurocode 8 (استاندارد طراحی لرزه‌ای اروپا): حداقل فاصله درز انقطاع را بر اساس محاسبات تحلیل دینامیکی سازه تعیین می‌کند.

3.ACI 318 (استاندارد بتن آمریکا): به طور غیرمستقیم به طراحی درز انقطاع از منظر جلوگیری از ضربه سازه‌ها اشاره دارد.

نکات اجرایی در طراحی درز انقطاع:

1.پوشش درز انقطاع: برای جلوگیری از نفوذ آب و گردوغبار، از پوشش‌های الاستیک یا مواد پرکننده مانند درزگیرهای پلیمری استفاده می‌شود.

2.عدم انسداد درز انقطاع: درز انقطاع باید کاملاً خالی باشد و با عناصر سازه‌ای مانند تیر یا دیوار پر نشود.

3.طراحی معماری مناسب: درز انقطاع باید به‌گونه‌ای طراحی شود که در نمای ساختمان قابل مشاهده نباشد و به زیبایی آن لطمه نزند.

4.کنترل انطباق با آیین‌نامه: در هنگام نظارت بر پروژه، باید مقدار واقعی درز انقطاع با مقادیر محاسبه‌شده در طراحی مطابقت داشته باشد.

نتیجه‌گیری

درز انقطاع نقش حیاتی در ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله دارد. رعایت مقادیر استاندارد و استفاده از تحلیل‌های مهندسی در طراحی این درزها، علاوه بر کاهش خسارات مالی، موجب افزایش ایمنی جانی ساکنان می‌شود. توجه به آیین‌نامه‌ها و به‌کارگیری محاسبات دقیق، تضمینی برای کارایی و عملکرد مناسب سازه‌ها در شرایط بحرانی است.